Jon Holmes

LGT: Nhà văn, nhà nghiên cứu sử học và văn hóa Mỹ Jon Holmes sinh ra tại tiểu bang Texas, Hoa Kỳ. Sau khi tốt nghiệp trường cao đẳng công nghệ Texas nơi ông từng tham gia phong trào nhân quyền và phản chiến, Jon Holmes chuyển đến New York làm việc cho một tạp chí nhiếp ảnh và phụ trách một chương trình sưu tầm các tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ hiện đại cho một đại công ty ở Bos- ton.

Tác phẩm của Jon Holmes được giới thiệu trên các tạp chí Village Voice, Boston Phoenix, và Boston cùng nhiều ấn phẩm báo chí khác. Ông cũng chính là tác giả của hai tập sách nghiên cứu về lịch sử Texas: Texas Self Portrait và Texas Sport: The Illustrated History được minh họa bởi các tác phẩm của nhiếp ảnh gia Ansel Adams. Jon Holmes giành giải thưởng phim ảnh của hội đồng ACLU ở Masachusetts, được ghi danh là Người của Năm do the Ethical Society of Boston đề cử. Jon Holmes hiện sinh sống tại Lubbock, Texas với tư cách là một nhà văn nhà nghiên cứu tại Thư Viện Đặc Biệt Miền Tây Nam Texas.

Chùm truyện ngắn rút trong tập bản thảo Bầy Trẻ Cỏ Dại của Jon Holmes được giới thiệu qua bản dịch của nhà văn Văn Cầm Hải người Quảng Bình hiện đang định cư tại Mỹ

JON HOLMES

Ký ức sân vườn 

Khi gia đình tôi chuyển vào nhà của Nathaniel Cobb, đó là lúc kết thúc các cuộc đàm phán giữa các cường quốc kình địch ký kết hiệp ước với nhau, ngay cả khi lần này kết quả cuộc đàm phán giống với những gì diễn ra ở Munich hơn là Yalta.

Anh biết không, cha tôi là một người làm vườn. Ông lớn lên ở trang trại và vì vậy hai thập kỷ cư dân đô thị cũng không làm hao mòn mùi đất thôi thúc trong những móng tay hay nhu cầu được xem những chồi xanh vươn lên từ lòng đất của cha tôi. Ở căn nhà mà chúng tôi thuê trước đó, ông đã tạo ra được một bãi cỏ tươi tốt và vườn rau xanh tươi sai trĩu quả từ một con đường nhỏ vốn đầy đá, thùng phế phẩm và phụ tùng xe đạp rỉ rét. Nơi đó chúng tôi gần như có một cõi sống rong chơi ngoài trời trong mùa hè.

Tôi sẽ chẳng bao giờ hiểu nổi tại sao mẹ tôi lại muốn chuyển tới căn hộ mới. Căn hộ mới nhỏ hơn, nằm ở nơi ít thuận tiện hơn và tất cả các bức tường bên trong nhà bị phá làm cho nó không bao giờ có không gian riêng tư. Những gì có lẽ đáng để bù lại là một khu vườn nhỏ, đổ nát và đã nhiều năm không bàn tay chăm sóc ở sân sau.

Nat và Emily Cobb sống ở tầng trên. Con của họ đã lớn lên và đi khỏi đây, có lẽ họ đã sử dụng khu vườn tầm khoảng ba buổi tối mùa hè. Thất thường từ trong bản tính, Nat rất thích cà chua tươi nhưng bực bội với công việc làm vườn.

Trước khi chúng tôi chuyển tới, mẹ gặp nhà Cobbs để đàm phán về hợp đồng thuê, theo yêu cầu của cha tôi, cả việc sử dụng sân sau và khu vườn. Vào lúc đó, Nat có vẻ vui mừng khi khách hàng tiềm năng sẽ giúp ông chăm sóc nơi ấy. Tôi nghe thấy ông nói với mẹ, “Chắc chắn rồi, cứ sử dụng tất cả. Dù sao chúng tôi sẽ phải tới nhà con rể để lắp đặt các thiết bị cho vườn nhà nó, thế nên chúng tôi sẽ ở đó cả tháng Tám. Tất cả tôi cần ở đây là chỗ cho một vài cây cà chua Big Boy.” Tất cả mọi thứ được giải quyết như là vấn đề Ba Lan trong các hiệp ước.

Vào một ngày mùa xuân chúng tôi chuyển đến nhà mới, cha tôi mang cái hộp đầu tiên đi thẳng tới cửa kính trượt ở đằng sau để xem những gì ông phải làm. Khi tôi lững chững đi vào với túi đồ chơi, tôi cảm thấy rất khó hiểu thấy ông vẫn đứng đờ đẫn giữa phòng, há hốc mồm, mắt đăm nhìn ra sân. Nat lúc đó đang đào bới khu vườn, rõ ràng là đang trồng cây vào từng phân vuông.

Cha tôi cực kỳ thất vọng nhưng vẫn giữ được bình tĩnh. Sau một vài tuần thu xếp đồ đạc và định cư, ông bắt đầu làm việc trên phần cỏ của sân. Thật không may, có vẻ như mỗi khi ông chạm vào một cây bồ công anh hay cành non cỏ dại, Nat lại huýt còi từ ban công của mình với vẻ vô vùng giận dỗi. Có lẽ ông ta nghĩ việc làm cỏ của cha tôi ngụ ý một lời chỉ trích về cách ông ta duy trì tài sản của mình. Tháng tám đến, nhà Cobbs đi chơi một tháng, tất cả mọi thứ trong khu vườn đã chết ngoại trừ cỏ dại tràn lan. Cha tôi thà ngồi trên bậc thềm trước nhà ngắm nhựa đường còn hơn là nhìn cỏ dại.

Mùa xuân đến, mẹ tới gặp Nat một cách nghiêm túc để nói về lời hứa cho phép chúng tôi được sử dụng vườn của ông. Mẹ đứng trên ban công cùng với tôi, Nat và một cô con gái của ông ta để khảo sát khu vực đó. “Tất nhiên”, Nat nói, “tôi ghét công việc vườn tược và tôi lại phải làm vườn cho nhà rể tôi lần nữa trong năm nay, vì vậy cứ làm hết ở đây đi. Trồng toàn bộ những gì gia đình ông bà muốn, hoặc ông bà có thể để lại cho tôi hơn hai mươi mét vuông để trồng cà chua của tôi trong đó là được.”

Mẹ cảm thấy nhẹ nhõm còn cha rất vui mừng khi chúng tôi thỏa thuận được với Nat. Thứ bảy kế tiếp, ngay từ sớm, tất cả những gì có trong ngày của cha tôi là những cuốc và xẻng, cánh tay lao động và mồ hôi. Ông xóa bỏ và gây dựng lại khu vườn từ thảm họa của năm trước. Cha tôi xới lớp bụi bay trên mặt đất hòa trộn với phân bón được pha với vôi. Toàn bộ đống hỗn tạp ấy được thay thế cho lối canh tác hao mòn. Cha tôi tiếp tiếp làm cho chúng trở nên trơn tru như từng ô vuông như trò chơi bowling của người Ý và mang đi bón cây. Ông gieo hạt giống cà rốt rất sâu, hạt rau diếp, rau bina dưới bóng mát của một cây to và đậu Hà Lan bên cạnh hàng rào. Đến cuối ngày, cả khu sân vườn mịn đất, ngay cả trong phần đầu của khu vườn, nơi mà ông chuẩn bị cho Nat trồng cà chua.

Chủ nhật, một thảm họa xảy ra trong khi chúng tôi lái xe thăm thú vùng quê thôn dã. Khi trở về, chúng tôi không thể tin được trước mắt mình khi thấy Nat đang cào xới trong vườn. Ông ta vứt hết tất cả các hạt giống của cha đi và trồng lại bằng hạt của mình trên toàn bộ chiều dài và chiều rộng của khu vườn.

Tôi mừng là cha không có một khẩu súng lúc đó, nếu không thì ông có thể đã sử dụng nó như một hành động công lý cao cả hơn so với bất kỳ hành động nào tòa án có thể đạt tới. Tất nhiên, một trong những điều may mắn của nền văn minh là nó cho chúng ta lựa chọn. Chúng tôi không còn bị giới hạn trong thù địch, nên chiến đấu hay bỏ chạy nữa. Bây giờ chúng tôi có thể lựa chọn sự tuyệt vọng.

Cha tôi rút lui. Mặc dù ông gần như không bao giờ mạo hiểm đi từ các căn hộ nhỏ vào sân và cũng không bao giờ đề cập đến nó với chúng tôi dẫu rằng ông vẫn ngồi hàng giờ trên các bậc thềm nhìn chằm chằm vào khu vườn. Bụi hoa hồng đã chết vì bị Nat bỏ bê, cha cũng im lặng. Khi Nat sử dụng chất hóa học mạnh, vụng về làm vung vãi trước khi tưới nước, để lại các dấu cỏ cháy ngoằn ngoèo trên sân, cha tôi cũng cho qua mà không một lời than phiền.

Đến mùa hè thứ hai, Nat càng trở nên ám ảnh với tiềm năng trồng cà chua tươi của ông ta. Một tá cây cà chua chen chúc nhau trong vườn rau, sau đó một nửa tá được trồng trong chậu nhựa màu xanh lá cây lớn chặn hết lối đi trong khu vườn. Cuối cùng, lớp hoa trang trí cũng biến mất để thay thế bằng “sự màu mỡ” của Nat. Đến giữa tháng bảy, Nat đã có tổng cộng hai mươi bảy cây, và khi các cây lai khổng lồ phát triển nhất, cái sân nhỏ gần như không có chỗ để đi vào.

Tất nhiên, tôi còn quá trẻ để nhớ tất cả mọi thứ đã xảy ra vào mùa hè năm đó. Tôi tin rằng tôi nhớ nhà Cobbs rời đi vào cuối tháng bảy, vì họ thấy nhà quá yên tĩnh. Tuy nhiên câu chuyện trở về của họ đã được kể đi kể lại rất nhiều lần tới mức ký ức của tôi không còn chắc chắn ngay cả những việc tôi chứng kiến tận mắt.

Nhà Cobbs trở lại vào rạng sáng ngày quốc tế lao động sau cả một đêm lái xe dài mà Nat từ chối chia sẻ tay lái. Mắt ông mơ màng bởi hàng lít cà phê bên đường. Emily chạy thẳng lên lầu, và Nat phải đã thực hiện hàng chục chuyến di chuyển tất cả các đồ dùng gia đình như va li, túi vải thô, đồ chơi bãi biển, quà lưu niệm, dụng cụ nấu nướng và thiết bị hi-fi. Đối với tôi, nó giống như một bộ phim hoạt hình sáng thứ bảy về một tổ kiến nhưng chỉ có một con kiến đi đi lại lại, lên lên xuống xuống trong vội vã vì nó vô cùng đơn độc.

Cha và tôi lúc đó đang chơi trên cái hiên nhà mà vào thời gian đó nó tựa như là một cao nguyên nhỏ nhô lên từ khu rừng nhiệt đới của cây cà chua và quả của chúng bị hỏng nằm lăn lóc trên mặt đất. Tiếng chuông điện thoại reo, cha đi vào bên trong để trả lời trong khi tôi tiếp tục chơi một mình.

Ngay sau đó cánh cửa vách ngăn bật mở. Nat hiện ra ở tầng hầm với máy cắt cỏ quyền lực của mình, bắt đầu thực hiện một điệu nhảy Dervish làm nền đất rung lên bần bật. Cắt xén, lá, cành và những đống quả Big Boys chín đã bật ra khỏi mặt đất. Bột cưa từ hai mươi bảy cây phun ra mọi hướng, trên bức tường, trên hàng rào và trên các loại cây khác.

Đột nhiên Nat dừng lại, cào điên cuồng ở ngực và sờ soạng tìm cách hỗ trợ bằng tay kia khi một chân trượt trên đống cà chua bị rụng. Ông đổ sụp xuống đất, giật hai lần, sau đó nằm bất động và máy cắt tiếp tục chạy mà không cần sự điều khiển của ông, vượt qua hàng rào và nghiền nát những cây hoa. Đống quả bị tàn phá có màu mè xanh đỏ như đồ trang trí Giáng Sinh.

Bằng cách nào đó cái máy cắt đang gào rú với những dây dợ gây chết người không bao giờ đụng phải Nat. Và nó cũng không bao giờ chạm vào tôi khi tôi đi quanh khu vườn trần trụi để nhìn vào cái miệng im lặng và đôi mắt mơ hồ của Nat mở rộng trân trân dưới bầu trời cuối hè. Những điều này làm phiền sự kỹ tính thời thơ ấu của tôi khi mà tôi biết tất cả mọi thứ đều thuộc về một nơi nào đó và yêu cầu nó được đặt vào nơi ấy ngay lập tức. Tôi cúi xuống, nhẹ nhàng đặt một quả cà chua chín trên mỗi mắt và một quả ở miệng mở to của Nat. Sau đó, tôi lững thững quay lại, leo lên hiên nhà, mở cửa và đi vào trong để chơi, tràn đầy sự hài lòng vì đã làm tất cả mọi thứ tôi có thể.

Cha tôi dừng cuộc điện thoại và đi ra ngoài gặp tôi. Những gì ông tìm thấy, tất nhiên, là Nat, dính đầy những tàn dư của khu vườn của mình. Chiếc máy cắt của ông ta đã bị mắc cạn sau khi chạy qua hàng rào xung quanh đống phân cha tôi ủ một năm về trước. Cha tôi chạy lại trong sợ hãi và vô cùng mừng rỡ khi thấy tôi an toàn. Sau đó ông nhanh chóng gọi xe cứu thương mặc dù nó đã quá muộn để có thể làm gì đó với Nat.

Năm tiếp theo, cha sửa sang vườn và bãi cỏ của mình với sự giúp đỡ của Emily Cobb. Vào những buổi tối mùa hè dài, cô đi xuống cầu thang và ngồi với chúng tôi trong sân. Chúng tôi kể chuyện cười và tôi trồng chuối rồi chơi những trò chơi nguy hiểm khác để Emily thấy vui. Khi đã nghỉ hưu, cô dời đến Florida. Emily bán nhà cho chúng tôi với một mức giá thực sự hấp dẫn và chúng tôi di chuyển vào căn hộ trên lầu rộng rãi hơn.

Cha trồng một bụi cây hoa hồng để tưởng nhớ Nat. Cây hoa hồng leo lên tầng ba trổ hoa rạng rỡ phía sau ngôi nhà. Cỏ xanh cùng các loại rau lớn lên tươi mươi và cuối cùng các cây cà chua không bao giờ mọc đè lên lớp hoa một lần nữa.