Thơ LÊ TRINH

ĐỌC THƠ LÊ TRINH

Ngòi bút Lê Trinh chọc thẳng vào nỗi đau thời thế cộng thêm kiếp ô nhục của bản thân và đồng bào. Chẳng hạn , trong bài Thời thuộc địa :



Đây là thời kỳ đau buồn của một dân tộc
Danh sách bị bắt rất dài dòng, trừ ra quân trộm cướp
Đây là thời kỳ cả dân tộc được đánh đập kĩ lưỡng…
Đây là thời kỳ một phần dân tộc bị đột quỵ
được đưa đi nằm bệnh viện và chăm sóc bằng mũi súng…


Đọc đến đây, ta bàng hoàng hiểu ra Thời thuộc địa vừa mang cả nghĩa đen nghĩa bóng, hé lộ một thi pháp cùng ý thức nghệ thuật không tránh né hiện thực tối ám của đất nước thời chuồng trại. Nhưng khác với một số văn thơ diễu cợt và đểu cáng, lắp ráp ngôn từ loạn xị theo loại thi pháp “hậu hiện đại” đã đánh mất mọi la bàn giá trị của nhiều cây viết hôm nay trong cũng như ngoài nước, thơ Lê Trinh là tuyên ngôn của lương tâm kèm nỗi phẫn nộ đạo lý:

“ Tôi không thể sống bằng tinh thần đồi bại của đêm này
Và không đủ sức băng qua bóng tối
Tôi kêu gọi bình minh
Nhưng chỉ nghe tiếng vọng lại của những kẻ trá hàng

           (Đêm của những kẻ trá hàng )

Bằng cách phát biểu mệnh đề trực diện pha với các hình tượng tôn giáo-chính trị và dụ ngôn như nhật ký của vua, thi sĩ của cổ tích, cha và con, đứa con trở về…,Lê Trinh đã nâng độ sâu tư tưởng cho những bài thơ không cần đa ngôn hoặc tiểu xão phù phiếm. Riêng tôi, chùm thơ được phổ biến trên mạng Da Màu khiến tôi liên tưởng đến dòng thơ nhân chứng Trung Âu, đặc biệt là thơ Ba Lan hay Hungari của Rozewicz, Pilinzky, Georgy Petri… Nếu trước đây ta từng biết đến Trần Dần, Phùng Cung, Văn Cao… điều kỳ diệu hôm nay ở Việt Nam là đôi lúc vẫn cất lên một tiếng thơ nhân chứng có trọng lượng - chứng tỏ rằng thế hệ thi sĩ trẻ đang ươm trồng các tác phẩm nghệ thuật không phản bội sự thật lịch sử đất nước trong giai đoạn quá độ tư bản chủ nghĩa rừng rú này.

Xin chào mừng thi sĩ - công dân LÊ TRINH


CHÂN PHƯƠNG


Thời thuộc địa
1
Không được chết ngày hôm nay
Anh còn nợ thuế.
Anh còn để mũi súng của ta lùa,
Vào nhà thờ anh còn co ro, ngơ ngác.

2
Đây là thời kỳ đau buồn của một dân tộc
Danh sách bị bắt rất dài dòng, trừ ra quân trộm cướp
Đây là thời kỳ cả dân tộc được đánh đập kĩ lưỡng để không chường ra

cảm xúc muốn bay lên
Đây là thời kỳ một phần dân tộc bị đột quỵ
được đưa đi nằm bệnh viện và chăm sóc bằng mũi súng,

an ủi bằng răn đe, hăm dọa
Đây là thời kỳ một phần chuyển phe sùng bái
phải chạy bằng tiền để được vào hang ổ, bưng bê cho quân trộm cướp
nhìn thấy hàng ngày chúng lần lượt đục khoét sạch sẽ niềm tin.

Đây là thời kỳ của một số anh hùng và những vĩ nhân.


Chia tay ở K

Chúng tôi ôm nhau rất gọn
Trong cánh tay mùa thu và thì thầm những lời thừa thãi
Mà đáng ra chỉ cần một ánh mắt lặng nhìn,
ta có thể lừa được nhau
trong suốt quãng thời gian xa cách
Mọi thứ đã sẵn sàng
Để chạy tới hai chân trời mới
Những cảm xúc cũ đã được đóng gói
chờ dịp ném đi.


đội quân xâm lược
1
Lũ xâm lăng đã đến nơi này
Và mê sảng
trong dòng máu đen
của chúng.

Chúng nóng lòng đốt cháy ca dao
Nhưng chúng lại khổ tâm
Không tìm lấy đâu ra lửa.

Chúng cố công chiêu dụ đầu hàng
Nhưng trái tim đã rơi xuống đất.






2
Chúng tôi vẫn đứng đấy thôi và giả bộ
Tay nắm chặt ngọn cờ
Chịu làn đạn từ hai phía,
Thời như đứa trẻ say men chiến thắng đã không còn
Cũng thật khó mà vun vén
Phải đi cùng quân trộm cướp ban đêm
Thành quách cũ mèm, khó mà trụ nổi
Đạn sắp cạn dần, cũng như người ủng hộ
Nhưng bỏ chạy về phía nào – thôi nguy hiểm quá
Nên chúng tôi vẫn đứng đấy thôi và giả bộ
Tay nắm chặt ngọn cờ.



Bây giờ đêm gần tới

Bây giờ đêm gần tới
Vài nhà thơ say khướt trở về khu ổ chuột
Nằm chờ bình minh tác phẩm.
Trung tâm tỏa sáng ánh tiền
đặt hy vọng sức mua đêm này đừng giảm.
Các mùa được tạo đủ tư thế
trên đám ma-nơ-canh non choẹt.
Thành phố già nua
run lên bần bật tiếng còi cảnh sát
xô vào tôi một gái điếm đang tháo chạy trên đường,
còn kịp liếc mắt đưa tình, nàng quả là hết mình thực dụng.
Rác rưởi khắp nơi, gió rét lùa đi từng đợt
Nghe như tiếng khóc lẫn trong tiếng chào của một người bán dạo
Lũ dân chơi ngổ ngáo gườm gườm,
bước chân của tôi gõ một khúc buồn như chết.



Đêm của những kẻ trá hàng

Tôi không thể sống bằng tinh thần đồi bại của đêm này
Và không đủ sức băng qua bóng tối
Tôi kêu gọi bình minh
Nhưng chỉ nghe tiếng vọng lại của những kẻ trá hàng:

Đừng
Một ngọn lửa từ ngôi đền này
có thể lan ra toàn vũ trụ
Những đám rước của chúng ta rồi hóa thành tro bụi.

Hãy để đêm
những lưỡi dao sét gỉ thống trị những lưỡi cày
Cưỡng đoạt đôi môi
Lời nói thì thầm
và canh gác đến tận răng nụ cười, tiếng khóc.



Nhật ký của vua

Ta giành hết phần thắng lợi về mình
Thành trì, gái đẹp trong một không gian lung linh
như vàng thỏi, nhưng khoái trá nhất là chuyện kẻ thù quỳ gối
Cuối cùng chúng cũng hiểu được mạng sống,
là đứng đầu mọi giá trị.

Bây giờ để chiếm giữ lâu dài, ta sẽ thay thượng đế
Phá sập ngôi đền chúng quen sùng bái,
đổi luật chơi, đá bóng một mình
Và nơi ta ngửa mặt đi qua, chúng phải quỳ gối xuống
Tượng đài ta đứng giữa trung tâm
Khêu gợi kỷ niệm cho ngày hội nhập.

Nhưng mộ của ta phải giữ gìn tuyệt mật
Đề phòng lũ hai mặt đào lên.



Thi sĩ của cổ tích

Không có cái thời này thì anh đã bị xuống cấp
được giao một việc hèn theo đúng sức của mình
hơn là thi sĩ rền rĩ với đạo đức nửa vời nguy hại
Bạn của tôi, bây giờ
anh dành sân khấu diễn luôn từ A đến Z
thứ tình yêu theo Mốt rất nặng mùi cái bãi rác
xú uế của ngôn từ
bóng bẩy và chìm thẳng
như những gói mì độc hại
được nhai đi nhai lại:
chúng ta đủ sức tới thế giới cổ tích
ăn quả thần miễn phí mà không cần lo nghĩ
không ai được rời bỏ con đường này
Tất cả phải cùng một ý chí.




Đứa con trở về

Trở về với đất mẹ xưa trầm lặng
Đang đổi mới hàng ngày
Với mớ bảng hiệu đeo đầy trên cổ
Trở về với đền đài, đêm quỳ nhặt lấy
ánh trăng, không bao giờ còn nữa
Dòng sông thiêng vật vờ, méo mó
đục dần dần, từ tổ quốc bị rình mò –
Một bà mẹ với đàn con nghiện

Sao có thể giữ gìn chút gia sản cuối cùng
Và những đứa con đã yêu thương người da diết
buồn bã lang thang trong di ảnh của người.



Cha và con

Cha có thể lo cho con những tháng năm thơ ấu vẹn toàn
Nhưng không thể tính được một cánh chim vụt bay
vào bầu trời của nó
mọi điều cha có thể tha thứ cho con
Trừ một điều con không thể trở thành người lương thiện
(không đứng thẳng được vì nhiều thanh niên bây giờ
chỉ toàn giống như xác sống)
nhưng cha vẫn yêu con bằng tình thương sâu thẳm
nhỏ giọt nước mắt buồn luôn luôn
vào những đêm một mình câm lặng.



Lê Trinh