MỘT KỶ NIỆM VỚI HUỲNH SANH THÔNG

Tạp Chí Thơ (số 3, Xuân 1995) có đăng bài “Mừng thọ Lục Bát” châm biếm những cây viết đã lợi dụng thể lục bát để làm nhiều bài vần vè dễ dãi. Ít lâu sau, bài thơ này đã lọt vào mắt Huỳnh Sanh Thông. Vị dịch giả lão thành đã dịch và gửi bản thảo cho tôi xem lại trước khi đăng trên The Vietnam Review (Thu Đông 1997) do ông làm chủ bút.

Hè này lục soạn thư từ cũ, tôi tìm thấy bức thư tay và chợt nghĩ: Bản gốc cùng bản dịch là một tư liệu văn học lý thú giúp cho độc giả vừa đọc vừa đối chiếu tài nghệ dịch thuật của người từng được giải Mac Arthur Fellowship sau khi ông cống hiến bản dịch xuất sắc The Tale of Kiều cho giới độc giả Anh-Mỹ. Riêng tôi, đây là một dịp để hồi tưởng mội bậc đàn anh mà tôi có dịp thăm viếng đôi lần tại tư gia ờ New Haven và trò chuyện tại Boston cùng các bạn Nguyễn Trọng Khôi, Trần thị Kim Lan.

Chân Phương

MỪNG THỌ LỤC BÁT

                                                tặng các vè sĩ cuối thế kỷ

ngồi buồn lấy giấy bút ra

điệu quen lục bát ngâm nga giải sầu

sáo ngôn mai phục đầy đầu

chẳng cần động não đã ào ào tuôn

lối mòn sẵn trớn phóng luôn

còn hơn nước lũ trên nguồn chảy ra

tràn trề lênh láng chan hòa

trên sáu dưới tám ê a nỗi lòng

niêm luật học ít tốn công

ai cũng có thể đèo bòng duyên thơ

khi tả cảnh lúc mộng mơ

cụt hứng ta lại thẩn thơ ráp vần

cái đầu vốn dễ phân vân

đỏ xanh đen trắng đâu cần chính danh

làm vè cũng giống nấu canh

cho thêm mắm muối tiêu hành thì ngon

hình thể ý tượng ví von

âm thanh nhạc điệu nỉ non kéo dài

lê thê canh một canh hai

canh ba buồn ngủ sáng mai hạ hồi

mấy trăm năm lẻ vun bồi

nằm ngồi chễm chệ trên ngôi tao đàn

mắt lòa tai lảng trán nhăn

óc tim mê mỏi hàm răng không còn

thuốc thang nhờ đám cháu con

bệ rồng sớm tối lom khom khấu đầu

trải qua nhiều cuộc bể dâu

lục bát dai sức sống lâu sống hoài

hoan hô lục bát thọ dai !

LONG LIVE SIX-EIGHT VERSE

                                                         to all fin-de-siècle poetasters

[“Six-eight” or lục bát is a prominent meter of formal poetry in Viet Nam. Its basic unit consists of two verses, the first with six syllables and the second with eight syllables. It was made famous by Nguyễn Du (1765-1820) who artfully employed it to craft his classic Tale of Kiều. Chân Phương]

You sit bored stiff – bring pen and paper out

And hum dear old Six-Eight to kill the time.

In ambush lie clichés that cram your head;

no need to rouse your brain: they will gush forth.

Down beaten paths they all will headlong rush

faster than torrents from a fountainhead.

They surge and overflow: you twang and drawl

pouring your heart – six above, eight below.

It takes no pains to learn the prosody,

and any churl may with the Muse dally.

Now you depict some scene, now you daydream ---

should inspiration lack, you patch up rhymes.

The head is prone to doubts: at random pick

red, green, black, white, for you need no mot juste.

Concoct your doggerel just as you make soup:

spice, salt, pepper help improve the taste.

You add those similes or metaphors;

those sounds of honeyed music you spin out.

Let them drone on: first watch, then second watch;

and, at the third, doze off – recess till dawn.

Cherished and pampered for long centuries,

Six-Eight has lain in state on Parnassus.

Now with dim eyes, faint ears, a furrowed brow,

and no teeth left, it suffers brain fatigue.

For drugs it counts on grandchildren: morn and eve,

they all kowtow before its dragon throne.

When it’s gone through such flux and change of life,

it somehow has endured and never died.

Forever may it live! Hail, Six-Eight Verse!