CHÂN PHƯƠNG giới thiệu và lược dịch*
Đêm thứ Sáu
31-1-2014 trên đài truyền hình Pháp ARTE,
bà Cécile Denjean đã trình bày trong 55 phút một phim documentaire đôi khi phức
tạp nhưng rất thu hút về những phát hiện khoa học gần đây về vùng bụng.
Người xem được tham dự cuộc thám hiểm dị kỳ vào sâu trong bộ phận tiêu hóa với hơn 200 triệu tế bào thần
kinh (neurone) liên kết nơi vùng bụng, vừa cai quản vô số vi trùng vừa phát đi
những mệnh lệnh sinh học có ảnh hưởng đến cảm xúc con người. Sự tập trung tế bào
thần kinh ấy tương đương với một “não bộ vùng dưới“ (cerveau du bas), vừa là một
bước nhảy tiến hóa. Theo lời Cécile Denjean - người thực hiện phim tư liệu này
Các nhà khoa học nhận ra sự hiện diện của vô
số tế bào thần kinh nằm trong bụng chúng ta, nhiều tương đương với vỏ não
(cortex) của chó hoặc mèo. Chúng xử lý sự tiêu hóa của ta, bên cạnh các chức năng
khác. Nếu chỉ sở hữu một não bộ duy nhất- khối óc trên đầu- con người sẽ bị chi
phối thường trực bởi việc tiêu hóa vốn phức tạp vô cùng và sẽ không thể phát
triển các hoạt động trí tuệ khác ( activités intellectuelles). Sự kiện con người
cùng lúc có hai bộ óc như thế đã góp phần hệ trọng cho sự tiến hóa của chúng
ta.
BỤNG THAM GIA QUẢN LÝ NHỮNG XÚC ĐỘNG
Ngoài những hình ảnh
tổng hợp kỳ thú cộng thêm phần hoạt họa thuyết phục, các lời giải thích từ khoảng
15 nhà khoa học ở mức kiến thức cao cấp - phần lớn đang công tác tại các đại học
hoặc bệnh viện y khoa mũi nhọn tại Pháp, Mỹ, Đức, Bỉ, Canada hay Trung Quốc - giúp ta hiểu rõ hơn về tác động của bụng đối
với các hành vi, cư xử của chúng ta.
Ví dụ, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng não bộ nằm trong
bụng chúng ta (cerveau entérique ) sản xuất 95% chất sêrôtônin, hóa chất chuyển
giao giữa các tế bào thần kinh
(neurotransmetteur) để quản lý các xúc động con người. Trong khi ngành
phân tâm tỳ vị (psychanalyse gastrique) còn chờ tổ sáng lập, môn châm cứu vùng
bụng đã được thực hành ở Trung Quốc khoảng 40 năm qua, chữa trị được nhiều bệnh
chứng như Parkinson, Alzheimer và trầm cảm.
SỰ PHỨC TẠP KHÓ HIỂU CỦA CÁI BỤNG
Người ta đã thấy rằng chứng Parkinson trong
lúc tấn công các tế bào thần kinh trong óc cũng đồng thời tấn công chúng nơi vùng
bụng. Chứng bệnh làm hủy hoại hệ thần kinh này khởi sự từ lâu trước khi hiện ra
các trục trặc cơ động (troubles moteurs). Khi tứ chi run giật thì coi như trễ muộn bởi vì
70% các tế bào thần kinh đã bị phá hủy. Nếu có thể chẩn đoán chứng Parkinson mười
hoặc hai mươi năm trước đó bằng thủ tục phẫu nghiệm đơn giản các tế bào đường
ruột (biopsie intestinale de routine), ta sẽ tiên liệu được về sự hủy diệt các tế bào
thần kinh, theo lời Cécile Denjean.
Tại CHU ( trung tâm điều trị và đào tạo y khoa) ở Nantes, các bác sĩ khẳng định rằng chỉ cần một
phẫu nghiệm ruột đơn sơ là đủ để chẩn đoán căn chứng Parkinson.
Từ đại học Columbia ở
New York đến CHU - Centre Hospitalier Universitaire - ở Grenoble, cũng như tại
Collège de France, đại học Mac Master bên Canada, hoặc đại học kỹ thuật Munich,
những phát biểu từ các vị góp mặt trong phim giúp ta hiểu sâu hơn về độ phức tạp
của bụng dạ chúng ta. Từ đây ta biết rằng giữa hai bộ óc diễn ra một cuộc trò
chuyện bí mật, mở ra bao hi vọng to tát cho môn trị liệu y khoa.
*Theo bài lược thuật của ký giả Alain Constant cho mục LE
MONDE TELEVISION ( Cảm tạ bạn
Phan Huy Đường đã thông tin kịp thời cho người dịch bài này ).
