Ngày 4 tháng 2 -2014, công ty liên kết xã hội trên mạng Facebook mừng 10 năm ngày chào đời.Nhật báo New York Times đăng tải một số ý kiến khen chê từ các thành viên Fb. Nói chung, người khen thì nhiều vì những lý do dễ hiểu; Fb giúp ta mở rộng quan hệ với cộng đồng và xã hội, truyền đạt hay trao đổi thông tin nhanh chóng, nối kết bạn mới và tìm lại những người quen cũ...Mặt tiêu cực của Fb là sự phí phạm thời giờ, đồng thời mất tập trung trong sinh hoạt tinh thần và tình cảm...Quá mê mệt với internet, smartphone và tablet, một số đông người đánh mất các gắn bó thiết thân với gia đình và cộng đồng.
Stephen Marche gọi đó là chứng ngắm rốn (narcissism) tại Hoa Kỳ ngày nay. Trong xã luận trên tạp chí The Atlantic, "Is Facebook making us lonely" khi Fb được 8 tuổi, tác giả cảnh giác dân Mỹ về lối sống biệt lập do văn hóa mạng tạo ra : We live in an accelerating contradiction : The more connected we become, the lonelier we are. Chúng ta đang sống trong sự mâu thuẫn ngày càng tăng tốc độ : Càng nối kết nhiều bao nhiêu, ta càng cô độc bấy nhiêu.
Dĩ nhiên bài viết này đã gây tranh luận sôi nổi, bắt đầu từ nhiều độc giả của tạp chí. Như trước đây từng có vài nhà xã hội học kết án sự phát minh ra điện thoại với xe ô tô đã khiến dân Mỹ say sưa với chúng và sao lãng gia đình hay chòm xóm. Tuy nhiên, con người có ý thức thường nắm phần chủ động khi xử dụng các phương tiện - mà internet hay social media là các ví dụ cao cấp.Theo lời John Cacioppo -giáo sư tâm lý ở đại học Chicago : Biết cách dùng các kỹ thuật ấy như thế nào, ta sẽ tăng cường sự hòa nhập xã hội thay vì gây ra cách biệt cô đơn (... more integration, rather than more isolation).
CHÂN PHƯƠNG
