Năm nay, kỷ niệm 40 năm chẵn sự ra đời của nước Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào. Khác với mọi năm, Việt Nam chỉ cử có một đoàn khiêm tốn của Đảng do Lê Hồng Anh, nhân vật số 5, số 6 gì đó sang dự lễ quốc khánh có cả duyệt binh lớn nhất từ trước xưa đến nay chưa từng có của nước bạn “đoàn kết thủy chung đặc biệt”…
Báo chí cũng chẳng có gì rùm beng kể lể dông dài chuyện “kề vai đánh Pháp, diệt Mỹ” như mọi khi.. ngoại trừ một việc khác lạ là “phóng” ông Phom Vihane lên “vĩ đại”ngang tầm cụ Hồ, 2 lãnh tụ đã “dầy công vun đắp…. ”, trong một bức điện mừng!
Thế là mình lại liên tưởng đến hàng loạt thứ chuyện mà mình đã chứng kiến, đã tham dự, đã mạnh dạn vạch trần những giai đoạn lịch sử cận đại Lào đã bị xuyên tạc, cắt xén bởi mấy ông cộng sản Việt Nam ra sao… Trên hàng loạt bài viết về chính phủ liên hiệp Souvana-Phuma, Souphanouvông, về cuộc đảo chính của Coong Le, về sự công nhận của chính phủ Phạm văn Đồng tiếp đón, tiệc tùng đấy, nhưng sau thì… trở mặt cái roẹt như không biết ai là ai mà chỉ biết có một ông “từ trên trời rơi xuông”, một ông lãnh tụ bố Việt, mẹ Lào có tên Kaysone Phomvihane, tức Nguyễn Cái Song (khi học tại trường Bưởi) và Nguyễn Trí Mưu (khi đang học dở dang tại trường đại học luật Hà-Nội thì đành chuyển về làm lãnh tụ cộng sản Pathet Lào)!…
Kaysone Phomvihane, tức Nghyên cai Song (lúc học Trường Bưởi) tức Nguyễn Trí Mưu (lúc học đại học luật), bố Việt, mẹ Lào, sau phải thay thế Hoàng Thân Souphanuvông, cộng sản nhưng giòng dõi nhà vua!
Đặc biệt đầu năm 1980, mình được Tuyên Huấn điều động đi sang Lào cùng đạo diễn Phạm Kỳ Nam với 5, 6 anh em biết tiếng Pháp hoặc tiếng Lào, "phịa" ra một bộ phim truyện-lich-sử-tài liệu ngợi ca chiến công của quân đội Pathet Lào, cực kỳ anh dũng đã tiêu diệt địch chiếm lại thủ đô Vientiane như thế nào…Bộ phim có tên: “Tiểu Đoàn 2”
Mọi nhân vật chính, phụ trong phim đều do người Lào thủ vai! Cảnh quay hoàn toàn trên đất Lào…Tất cả chỉ có một mục đích đề cao tinh thần chiến đấu và chiến thắng vinh quang của quân đội Pathet Lào, theo đúng ý đồ của Tuyên Giáo là: ”Cuộc chiến chống xâm lăng này là cuộc chiến của người Lào cộng sản và bảo hoàng với nhau! Không phải như luận điệu của bọn thù địch phương Tây vu cáo rằng: Thực chất đây là cuộc chiến giữa một bên là cộng sản miền Bắc được Liên Xô, Trung Quốc yểm trợ và một bên là Việt Nam Cộng Hòa do Mỹ đứng sau giật dây”!
Suốt gần năm trời lặn lội từ thượng tới hạ Lào, từ Cánh đồng Chum về Xiêng Khoảng, Kỳ Nam … và tớ đã nhiệt tình, thành khẩn tiếp cận với các cán bộ chiến sỹ người Lào…. hiền như bụt và thật dễ thương, dễ…bảo!
Phim hoàn thành sau 8 tháng (cả hậu kỳ làm tại Hà Nội) Nào ngờ! Khi (4 thằng trong đoàn nói được tiếng Pháp) mang sang để các vị đảng và nhà nước Lào anh em duyệt thì…. Sau khi xem xong…. chẳng vị nào phát biểu nửa câu, nghỉ vài phút hút thuốc uống nước rồi giải tán luôn?
Hai hôm sau, để cho 4 thằng tớ mệt vì đi bộ quanh thủ đô xem những thứ đã xem rồi…thì có điện của Bộ Trưởng Bộ Văn Hóa Sísana cùng cục trưởng Cục Điện Ảnh Somchit mời đến chơi để góp ý! …Có cái lạ là: mấy ông có quyền, trừ Somchit có đi học về điện ảnh cùng Kỳ Nam ở Pháp về, ai cũng nói tiếng Việt như dân….. Hà Tĩnh.. nhưng có lẽ vì “tế nhị” họ đều dùng tiếng Pháp. Tớ dịch ra thì nghe mất “ngoại giao” quá. Nhưng tóm tắt lại là “Không chấp nhận được! Không chấp nhận được! (inadmissible! inadmissible!) “Ở Lào không có chuyện nội chiến! Người Lào không có giết nhau như vậy!” (Au Laos, on ne s’entretue pas ainsi). Và…. cuối cùng là …. cảm ơn, mong các đồng chí mang về “nghiên cứu” chứ không nên công chiếu… rất có hại cho dân tộc Lào yêu chuộng hòa bình chúng tôi đấy!
Thế là chẳng một anh đồng chí nào muốn viết lại lịch sử hiện đại Lào dám mở mồm vì….. anh nào, anh nấy đều thấy: ”Đúng quá!” nhưng biết làm sao được? Văn nghệ theo lệnh Đảng mà! Bố thằng nào dám từ chối! Vả lại cũng có dịp đi chơi free đó đây, có dịp mang về vài chục đôi dép Lào làm quà cho bà con đang ưa thích!
Cho đến hôm nay, chẳng hiểu bộ “phim truyện-tài liệu-lịch sử Lào” có tên “Tiểu Đoàn 2” dài 90 phút do Việt Nam định áp đặt thuở đó giờ nằm ở đâu? hay đã bị ai đó thấy sai, thấy…. nhục mà đã tiêu hủy?
Bốn anh "đồng chí" đi xuyên tạc lịch sử chiến tranh Lào bằng nghệ thuật thứ 7 (hai tên đi giữa là tớ (đeo kính) và NSND Kỳ Nam
No comments:
Post a Comment