NỬA ĐƯỜNG
Điểm hẹn nằm phía bên kia
đường. Đó là tiệm café Starbucks duy nhất của trạm nghỉ chân Buttonwillow, một
thị trấn bụi bặm nằm dọc xa lộ xuyên bang số 5. Chuyến xe đò Hoàng khởi hành từ
San Jose vào buổi sáng sớm sẽ dừng lại ở đây và người khách tóc trắng tên Hoàng
chỉ cần bước xuống và băng qua đường là đến nơi. Theo dự tính, mày đến trước và
chờ ông ở đó. Trên thực tế thì ngược lại, ông đã có mặt trong quán café khi mày
đến nơi.
Nụ cười mở ra một vùng ánh sáng trên khuôn mặt ông khi mày hướng
về phía chiếc bàn tròn nhỏ ở một góc quán.
“Anh đến lâu chưa?”
“Chỉ mới vài phút. Uống gì anh gọi luôn?”
Mày đi
theo ông đến quầy. Ông sẽ trả tiền café, như một thỏa thuận ngầm. Trong những
năm sau này, ông luôn giành trả tiền café khi chỉ có hai người với nhau. Không
hiểu vì sao, và mày không bao giờ hỏi.
Trên đường trở lại cái bàn tròn nhỏ ở góc quán, ông hỏi:
“Có cần phải đi ngay không ?”
“Không, ” mày trả lời. “Đâu có gì gấp đâu anh!”
Ông tóc
trắng ra dấu chấp thuận phát biểu của mày qua cái gật đầu. Quả thực không có gì
để phải gấp gáp. Chút nữa đây, mày sẽ đi cùng ông đến quận Cam, khoảng 150 dặm
về phía Nam. Ở đó một người nằm, không chờ đợi bất cứ một ai, không cần đến bất
cứ điều gì. Nhưng ông tóc trắng và mày vẫn cứ phải đến để còn có thể gặp ông ấy
thêm một lần nữa trước khi ông thành tro thành bụi.
Hai hôm trước mày gọi phone ông tóc trắng.
“Anh Hoàng, mình đi chung xe xuống dự đám tang anh Giác cho vui.”
Câu này tất nhiên không ổn, “đám tang” và “vui” hiếm khi nằm chung trong một
câu. Cũng may mà mày chỉ nói ra chứ không viết xuống.
“Đi làm sao?”
“Dễ lắm, anh leo lên xe đò Hoàng ở SJ, leo xuống ở B, em mang xe ra đón, rồi
mình đi tiếp đoạn đường còn lại.”
Anh Hoàng, tức ông tóc trắng, có vẻ thích kiểu sắp đặt này, “OK, vậy đi.”
*
“Có gì lạ không?” Anh Hoàng hỏi khi xe chạy được một quãng.
“Không… eh… có. Mới đọc một gã tên Junot Diaz .”
“?”
“Truyện tình, ‘Cẩm nang tình yêu cho gã lừa tình’.”(1)
“Đọc được không?”
Mày không trả lời thẳng vào câu hỏi. Truyện về một gã Dominican hoang đàng lãng
phí sáu năm trời để
chữa bệnh thất tình! Tất nhiên tác giả và hầu hết độc giả của hắn ta sẽ cho
rằng mày khắc nghiệt. Biết làm sao được, mày biết có người bỏ ra nửa phần đời
chỉ để gìn giữ một mối tình!
“Trong truyện này, Junot Diaz dùng ngôi số hai để kể chuyện.”
Mày biết mày cũng muốn thử kiểu viết này khi có dịp. Mày không nói ra nhưng
hình như anh nghe được.
“Kỹ thuật mới thì tốt thôi. Nhưng viết truyện ngắn thì phải biết dừng đúng
lúc.”
Câu này
khiến mày chột dạ. Anh Hoàng đã từng nói với mày như thế nhiều năm về trước khi
mày đưa anh xem một truyện ngắn vừa viết xong. Đúng như cái tựa, đó là chuyện
thần tiên, nghĩa là ở hồi kết cuộc những điều tốt đẹp phải xảy ra đúng như ý
tác giả muốn cho… chính hắn. Anh Hoàng, vào lúc đó tóc mới lưa thưa vài sợi
bạc, bảo mày nên cho truyện chấm dứt lúc nhân vật nữ lên máy bay về lại nhà.
“Để độc giả có cơ hội thử tìm lấy đoạn kết cho chính mình.” Tất nhiên là mày
không chịu, mày không thể để độc giả làm hỏng giấc mơ của mình. Cho nên nhân
vật nam phải leo lên máy bay đến tận nơi “nàng” ở, lôi cả nhà “nàng” ra ngồi đó
để lên lớp họ về mãnh lực ái tình. Tất nhiên là họ khóc ròng vì hối hận. Không
lâu sau đó, đến phiên mày hối hận! Đoạn kết mày viết xuống đã không hề xảy ra,
và điều này chỉ khiến cho nhân vật của truyện càng trở nên ngốc ngếch hơn.
*
Mày gặp
anh Hoàng lần đầu tiên tại nhà của người quá cố, anh Giác, vào một trong những
ngày cuối cùng của năm 1994. Hai người này quen biết nhau đã lâu và có nhiều
điểm tương đồng. Họ dạy học, viết văn, làm báo văn chương. Cũng may là những
điều tương tự giữa họ chấm dứt ở đó, nếu không thì sẽ chán phèo, cho mày. Người
ta không nên có hai người bạn, ngay cả bạn vong niên, giống hệt nhau. Đó là một
hoang phí không thể tha thứ.
Thực
khó để hình dung hai nhân vật tài hoa này là chủ tiệm… phở. Tuy nhiên, thử cho
là như vậy đi. Khoan hãy đề cập đến khả năng nấu nướng, nêm nếm của họ, mày chỉ
muốn nhìn qua cái thực đơn. Thực đơn của một tiệm phở thuần túy chỉ nên liệt kê
các món phở [na ná/khang khác nhau], cùng lắm thì thêm món chả giò và không nên
có thêm gì khác. Đó là phở Giác, biên khảo, phê bình, tiểu luận, bút ký, thơ, truyện
ngắn, truyện dài,… trường thiên! Tác giả, tác phẩm, trong nước, ngoài nước,
trước 75, sau 75, đủ để no say mỗi lần gặp gỡ. Khó mà gọi lầm món ăn, quanh
quẩn một chút đâu đó rồi cũng phải trở lại với những món này. Phở Hoàng ư? Thực
đơn của “tiệm” này có đủ những món phở Giác có, cộng thêm khá nhiều những món
không tìm thấy ở phở Giác. Tuy chúng không phải là phở, nhưng không phải là
không ngon. Chẳng phải mày vẫn luôn cảm thấy thoải mái hơn với phở Hoàng hay
sao? Mày có thể nói hoặc nghe nói về bất cứ điều gì khác hơn là văn chương
trong suốt buổi café. Vậy mà cũng chính là mày đã đôi lần băn khoăn về chuyện
có khi cái bóng của Nguyễn-Xuân-Hoàng-ngoài-văn-chương đã phần nào làm khuất
lấp cái văn-chương-Nguyễn-Xuân-Hoàng.
*
Lúc này
xe đang bò lên con dốc ngoằn ngoèo bắt đầu từ một nơi có tên là Grapevine. Câu
chuyện giữa anh Hoàng và mày bây giờ hướng về anh Giác. Đây là điều tất nhiên,
anh ấy là đích đến của chuyến đi.
“Giác
như vậy là yên ổn rồi.” Anh lên tiếng.
Hai
người bạn này gọi nhau bằng tên và xưng tôi. Hoàng và tôi, Giác và tôi. Còn
“yên ổn?” Ngàn thu yên giấc hay là yên thân, không còn bị quấy phá?
“Anh sẽ
nói vài điều về anh ấy chứ?”
“Có lẽ
sẽ viết xuống.”
“Về cái
‘thôi kệ‘ của Giác.” Anh tiếp.
“Đây là
quan niệm sống, hoặc hẹp hơn, phản ứng, của anh hay của anh ấy?”
“Của
chúng tôi, có lẽ!”
Mày đang nghĩ đến truyện “Ở
quán café Starbucks” mới đây của anh Hoàng. Nỗi hồ nghi lớn hơn, sâu hơn, và
đậm đặc. Điều gì đã xoi mòn niềm tin vào tình người của người đàn ông tóc trắng
này? Ông sẽ không nói ra trừ phi điều này thực sự cần thiết. Nếu phải như thế,
có lẽ câu chuyện sẽ được kể lại bằng những phương tiện và cách thế thích hợp,
mày nghĩ như vậy.
*
Quãng đường còn lại ngắn dần, và bây giờ thì anh Hoàng và mày
đang ở trên xa lộ 405. Xa lộ này có một lối đi dành riêng cho các xe chứa hai
người trở lên, gọi là carpool
lane. Mày đã có thể đưa xe vào lối đi ưu tiên này để có cơ hội đến nơi hẹn
sớm hơn. Ở đó có anh Giác, nằm “yên ổn,” không chờ đợi anh Hoàng, không chờ đợi
mày, không chờ đợi bất cứ ai.
Chiếc xe tiếp tục lăn bánh một cách chậm chạp trên xa lộ 405.
Mày vẫn chưa đưa xe vào carpool lane. Không có
phản ứng gì đặc biệt từ anh Hoàng. Liệu anh có gấp đến nơi? Mày nghĩ là không!
PN
