THƠ PALESTIN HÔM NAY

                      

  

       CHÂN PHƯƠNG giới thiệu và tuyển dịch

  Hoa Kỳ  đang cố gắng tìm giải pháp ngoại giao để gỡ ngòi thuốc xung đột quân sự giữa nước bạn đồng minh Do Thái và dân tộc Palestin lâu nay vẫn đấu tranh đòi độc lập. Trước tình hình rối loạn an ninh của Trung Đông cùng những manh động chi phái Hồi giáo cực đoan, Tel Aviv đang thận trọng tìm các nước cờ chính trị để tránh họa binh lửa. Và có lẽ nước cờ khôn khéo nhất là ngồi lại bàn hội nghị với các thủ lãnh Palestin.  

                                                                  *

          Thử hình dung một vùng đất bị chiếm đóng, bị cô lập với thế giới bên ngoài bằng một chính sách phong toả quân sự thường trực, trong đó thường dân là một đám người bị quản chế và bị tước đoạt cuộc sống bình thường. Những bài thơ cất lên từ vùng đất ấy hiển nhiên là các tiếng nói phản kháng và chiến đấu. Xin giới thiệu vài thi sĩ của Palestine hôm nay qua vài bài thơ vừa cho thấy tính đấu tranh chính trị cao, vừa biểu hiện một thi pháp cụ thể gắn bó với những chi tiết đời thường, nhưng đều tạo được hiệu quả thẩm mỹ sâu lắng  nhờ những hình tượng mở ra một không gian  tư tưởng bất ngờ ở đoạn kết bài thơ. 

        

 Các bài thơ dưới đây được tuyển dịch từ bản dịch tiếng Pháp của Antoine Jockey; Le poème palestinien contemporain, Ed. Le Taillis Pré, Belgique, 2008.

   LÔNG  GÀ TRÊN NGƯỜI

                                                                     

 Najwan  Darwish

Không ai hiểu được như thế nào mớ chuồng gà lại biến thành

những khách sạn

Và như thế nào tôi lại rơi vào chốn đó để đấu với các chuồng gà

Và đi tìm những kẻ bị phi cảng bỏ vào cái mồm to hoát của nó

rồi nuốt gọn

Có lẽ tôi đã bị nó nuốt để khiến tôi phải đấu với mớ chuồng gà

Mang hình dạng những mái nhà, giường ngủ và phòng ốc.

Những cái chuồng bỏ trống trong đó rơi rớt lông vũ với áo quần

Những chuồng gà chẳng ai hiểu được bằng cách nào đã trở thành

những trại lao công và những đoàn tàu không bao giờ ngừng…

bằng cách nào  chúng đã biến thành các khu chiếm đóng

………………….

Những chuồng gà trong đó không thấy một con gà

Nhưng thấy lông của chúng ta.

(Plumes d'humains, t.125)

  VẮNG  MẶT

                         

 Nasser Rabah

Ngồi nơi quán cà phê nhà ga

Trong bộ com lê của gã,

Với số tuổi bốn mươi,

Không thắc mắc,

Chẳng lo âu,

Thiếu giấc ngủ vẫn hộ tống đám hành khách buổi chiều.

Có lẽ gã chú tâm đến các dấu hiệu của thời tiết lạnh 

Chuyện trò cùng chiếc cốc rỗng

Lúc lắc đầu như muốn nói “Không” . 

Nhưng ngồi điềm nhiên một cách tự tin

Và tàu đến tàu đi đúng hẹn,

Đám hành khách mang vác phiền não như hành lý

Tiếc nuối như tội lỗi

Họ lẫn trốn quãng sáng quá chói

Khi thì chạy về mấy cửa toa tàu,

Lúc lại chạy ra cổng nhà ga .

Còn gã, cứ thế mà ngồi,

Làm dấu với cái ghế bên kia

Góc quán,

Trong bộ com lê,

Với số tuổi bốn mươi.

Gã không tiễn biệt ai,

Cũng chẳng chờ chuyến tàu nào,

Nhưng gã hiểu trúng phóc 

Vì sao các nhà ga lại được trang hoàng

Bằng một lô tượng đá.

(Absence t.183)

   QUAY  VỀ

                             

 Mahmoud Abou Hashash

Tôi đã quay bước trở về. Nhớ lại quả táo

Tôi chỉ ăn một nửa. Tôi hoảng kinh vì cái ý nghĩ

Chết còn để lại trái táo hằn dấu răng mình cắn cạp.

Mẹ tôi

Sẽ gào rên không thôi: “ Trái táo

nó chưa ăn xong”. Bà sẽ đưa nửa quả táo kia ra

lắc hoài trước mặt những khách viếng tang

cho đến lúc nó rữa ra trong tay bà.

Trước khi đóng ập cánh cửa lúc trở ra,

Tôi ném nó vào thùng rác.

Bỏ mọi việc lại sau lưng .

Cùng những bài thơ viết được nửa chừng  

(Retour t.61)                                                           

CÂY

            

 Zakaria Mohammed

Trên vùng đất gập ghềnh

Một thân cây nghĩ về mưa

Giống nó, một ngày kia tôi cũng dừng chân trên vùng đất gập ghềnh

Và nghĩ ngợi về các ánh chớp tháng mười một cùng tiếng sấm

Điều ấy xảy ra

trước khi

những lá thư thất lạc biệt tăm

và ý nghĩa bị bôi xóa

Bây giờ

Nón đội lên đầu

Bầu nước bên hông

Tôi đi qua bên cạnh nó và tự nhủ:

Lại thêm một gốc cây ngu ngốc đứng chờ mưa

( Arbre, tr. 181)

BẮC  THANG  LÊN  MỎM  ĐÁ  CAO

                                                                     

Jihad  Hudayb

Chiến tranh đã đóng lại các cửa nhà;

Người chết vẫn tiếp tục gõ.

Trút hơi thở cuối với họ là những khao khát

bị mấy tháp canh lường gạt

trong khi trên cát khô trái tim họ sủa như chó

Chiến tranh đã kết thúc

Nhưng những kẻ bước ra từ các tấm gương của nó

Lại nhìn thấy chiến tranh

Tiến từng bước lừa bịp về mớ mục tiêu

Trong gió bụi nổi trôi

(Échelle vers un rocher élevé, tr. 145)

MI  KHÔNG  CÒN  QUÁN  NHẬU  TRÊN  BÃI  BIỂN

                                                                                      

Yousouf Abou Loz

Sau khoảng thời gian nào đó,

Sau ba mươi tuổi,

Sau một chuyến đi xa

Sau nửa mùa trăng

Sau hai năm hoặc hai vợ,

Sau hai cốc rượu chẳng cụng với ai trong ngôi nhà cha mẹ.

Sau một tuổi đời vô nghĩa trải qua.

Sau mọi thua bại của bọn mình

Sau nỗi thất vọng về đường đời, về các bài thơ,

Về đám đàn bà kiên cường và mái ấm ước mơ.

Sau cuộc ra đi của những bạn thân về định mệnh…

Người thì tuẫn nạn,

Kẻ lập gia đình, đứa thì chìm trong tội lỗi.

Rồi tay đẹp mã nhất trong cả bọn

Biến mất để một mình tái chiếm Cordoba. *

Sau hòn đá này

Mi không còn quán nhậu trên bãi biển,

Để ngồi viết các bi khúc với tụng ca

Mi chẳng còn chốn lưu đày nào khác

Ngoài tổ quốc.

( Tu n’as plus de taverne sur la plage, tr. 83)