Theo tính toán sơ bộ, đến nay, đã có khoảng 150 triệu ấn bản
"Hoàng tử bé" được đến tay độc giả. Nếu như vào mùa hè 1943, hai ấn bản bằng
tiếng Anh và tiếng Pháp của "Hoàng tử bé" được công bố cùng lúc tại
New York, Mỹ thì phải tới năm 1946, khi tiếng súng chiến tranh chấm dứt hẳn trên quê hương của Saint
Exupery và hình bóng ông không còn trên cõi đời, "Hoàng tử bé" mới có
cơ duyên đến được tay các độc giả Pháp...
Cách
đây chẵn 7 thập niên, tại thành phố New York (Mỹ), nhà văn tài danh của nước
Pháp Antoine de Saint Exupery đã cùng lúc cho công bố bản tiếng Anh và tiếng
Pháp cuốn truyện "Hoàng tử bé" - tác phẩm cuối cùng được xuất bản khi
ông còn sống. Mặc dù số trang hết sức khiêm tốn, song, cùng với thời gian, kiệt
tác "Hoàng tử bé" đã trở thành một trong những cuốn sách được đọc
nhiều nhất trên thế giới (hiện cuốn sách đã được dịch ra hơn 200 thứ tiếng,
đứng thứ hai sau Kinh Thánh). Không chỉ có vậy, tới nay, "Hoàng tử
bé" còn được chuyển thể sang nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau. Gần đây
nhất, các nhà làm phim ở Hollywood dự tính tiếp tục chuyển thể cuốn truyện này
và 3 ngôi sao thượng hạng Jeff Bridges, James Franco và Rachel McAdams đã được
mời tham gia lồng tiếng cho bộ phim...
1.Theo tính toán sơ bộ, đến nay, đã có khoảng 150
triệu ấn bản "Hoàng tử bé" được đến tay độc giả. Nếu như vào mùa hè
1943, hai ấn bản bằng tiếng Anh và tiếng Pháp của "Hoàng tử bé" được
công bố cùng lúc tại New York, Mỹ thì phải tới năm 1946, khi tiếng súng chiến
tranh chấm dứt hẳn trên quê hương của Saint Exupery và hình bóng ông không còn
trên cõi đời, "Hoàng tử bé" mới có cơ duyên đến được tay các độc giả
Pháp.
Sở dĩ Exupery phải xuất bản cuốn sách tại
"xứ người" bởi khi đó, nước Pháp thân thương của ông đang bị Đức phát
xít chiếm đóng, và bản thân tác giả cũng đang phải sống thân phận của một nhà
văn lưu vong tại Mỹ.
"Hoàng tử bé" là một cuốn sách được
viết dưới dạng truyện ngụ ngôn. Sách kể lại cuộc gặp gỡ lạ kỳ trên sa mạc
Sahara giữa một chàng phi công bị hỏng máy bay và một cậu bé hoàng tử tới từ
một hành tinh khác. Sách tiếng là dành cho trẻ em song bản thân nội dung của nó
lại chứa đựng những triết lý sống cao đẹp dành cho cả người lớn. Đó là lý do để
tới nay, "Hoàng tử bé" trở thành một trong những cuốn sách được bạn
đọc nhiều lứa tuổi yêu thích. Tại Việt Nam, độc giả từng được biết đến tác phẩm
này qua nhiều bản dịch, trong đó có bản dịch của nhà thơ Bùi Giáng ở miền Nam
trước 1975 và bản dịch của nhà văn Nguyễn Thành Long ở miền Bắc thời còn bao
cấp.
Hẳn nhiều người còn nhớ, ngay ở phần mở đầu cuốn
sách, bên dưới lời đề tặng Leon Werth, Exupery đã có mấy dòng: "Anh xin
lỗi các em nhỏ vì đã đem tặng sách này cho một người lớn. Anh có một lẽ đáng
kể: Ông người lớn này là người bạn tốt nhất của anh trên đời". Ông Leon
Werth là một người bạn vô cùng thân thiết của Exupery. Ngay từ năm 1940, trong
một bức thư gửi Leon Werth, Exupery đã vẽ chân dung một cậu bé tóc vàng với
chiếc khăn quàng phấp phới. Các nhà nghiên cứu văn học đã xác định: Đó chính là
hình ảnh nhân vật hoàng tử bé trong tác phẩm của Exupery sau này.
Với
những cảm hứng được gợi lên từ nội dung câu chuyện trong "Hoàng tử
bé", các nhà thiên văn đã đề xuất và được những người có trách nhiệm ưng thuận lấy tên Exupery đặt cho hai
thiên thể đang cùng trái đất
xoay vần trong vũ trụ. Tháng 11/2012, nhóm kịch Dragonfly (do đạo diễn người
Nicaragoa Jaime Zuniga sáng lập) đã
mang kịch bản "Hoàng tử bé"
(có phụ đề tiếng Việt) sang dàn dựng tại Sân khấu Kịch Phú Nhuận (Tp HCM) và
nữ diễn viên Việt Nam Lan Phương đã được mời thủ vai… hoàng tử bé. Tháng tư năm nay, nhân kỷ niệm 70 năm ngày "Hoàng tử
bé" lần đầu ra mắt độc giả, tại thành phố Montreal (Canada), một pho
tượng hoàng tử bé đã được cắt băng
khánh thành. Cũng
thời gian này, nhiều ấn bản
"Hoàng tử bé" thi nhau xuất hiện tại nhiều nước. Một số ấn bản
"Hoàng tử bé" còn được dùng như tài
liệu phục vụ những người muốn học…
ngoại ngữ. Tại Việt Nam, "Hoàng tử bé" tái xuất đúng dịp Ngày hội Văn học châu Âu. Các em nhỏ đã thêm một "bữa tiệc vui"
khi được tham gia cuộc triển lãm tranh in và thi đọc diễn cảm các trích đoạn trích từ tác phẩm "Hoàng
tử bé".
2.
Không chỉ là nhà văn, nhà thơ nổi tiếng, Saint - Exupery còn được người dân
Pháp suy tôn như một anh hùng dân tộc. Trong Điện Pantheon ở Thủ đô Paris,
nơi an táng của một số vĩ nhân được nước Pháp ghi danh, Saint - Exupery là
người duy nhất không có hài cốt. Vẻn vẹn trên tường là dòng chữ:
Tưởng
nhớ
Antoine de Saint - Exupery Nhà thơ - Tiểu thuyết gia - Phi công Mất tích trong một vụ máy bay thám sát Ngày 31 tháng 7 năm 1944.
Không
chỉ là vĩ nhân duy nhất của nước Pháp được "đưa vào" Điện Pantheon
mặc dù không có hài cốt, Saint - Exupery còn là nhà văn duy nhất của nước
Pháp được in hình trên tờ giấy bạc 50 franc. Ngày 29/6/2000, nhân kỷ niệm 100
năm ngày sinh của ông, sân bay quốc tế Lyon đã được đổi tên thành Lyon -
Saint - Exupery. Con đường chạy ngang qua khu nhà nơi Exupery sinh ra cũng
được mang tên ông và một đài tưởng niệm Exupery cũng đã được khánh thành.
Sở
dĩ Saint - Exupery được "biệt đãi" như vậy không chỉ bởi ông là
"nhà văn của mọi nhà". Trên hết, ông là một con người có nhân cách
cao thượng, sinh thời luôn được bạn bè yêu mến, quý trọng. Trong tư cách một
phi công - ông cũng đã có nhiều hành động quả cảm: Được cấp bằng lái năm 22
tuổi, thoạt đầu Exupery phục vụ trong các hãng hàng không dân dụng. Đại chiến
thế giới lần thứ II nổ ra, tuy trên người còn nhiều thương tích từ các chuyến
bay thám hiểm trước đấy, Exupery vẫn tình nguyện gia nhập đoàn phi công trinh
sát, với nhiệm vụ thực hiện các chuyến bay thám hiểm hậu cần của lực lượng
Đức quốc xã. Sau khi nước Pháp bại trận và bị quân đội Đức chiếm đóng,
Exupery lánh sang Mỹ và gia nhập lực lượng Đồng Minh. Ông tiếp tục làm phi
công trinh sát. Ngày 31/7/1944, trong một phi vụ chụp không ảnh trên vùng đất
của nước Pháp bị Đức phát xít chiếm đóng, chiếc máy bay Lightning P38 mang số
hiệu F-5B-LO do Exupery điều khiển đã mất tích tại một vùng biển của Địa
Trung Hải.
Xung
quanh cái chết của Exupery đã có nhiều câu hỏi được đặt ra: Tại sao máy bay
rơi? Do hết xăng, do trục trặc máy móc, hay do bị máy bay tiêm kích của Đức
bắn hạ? Sau khi Đại chiến thế giới lần thứ II kết thúc, cái chết của Exupery
gần như đã trở thành huyền thoại. Một phần vì người ta liên hệ tới sự
"biến mất" của nhân vật hoàng tử bé mà ông đã sáng tạo ra trong
cuốn truyện cùng tên, nhất là khi họ liên hệ với đoạn văn sau: "Nhưng
tôi biết cậu hoàng tử bé đã trở về cái hành tinh của mình, vì tinh mơ hôm
sau, tôi không còn thấy thân xác em…". Có điều gì linh ứng ở đây: Sau
mấy chục năm nỗ lực tìm kiếm, mặc dù người ta đã tìm thấy xác của nhiều máy
bay Đồng Minh, kể cả những chiếc cùng loại với máy bay mà Exupery điều khiển
hôm mất tích, song những gì liên quan đến tác giả "Hoàng tử bé" vẫn
hoàn toàn mờ mịt. Phải tới trung tuần tháng tư năm 2004, cái chết của tác giả
"Hoàng tử bé" mới hoàn toàn sáng tỏ khi những mảnh vỡ của xác chiếc
máy bay do Exupery điều khiển đã được vớt lên từ một nơi gần cửa biển
Marseille, thuộc biển Mediterranee (Địa Trung Hải). Căn cứ vào những mảnh vỡ
này, các nhà nhiên cứu đi đến kết luận: Chiếc máy bay do Exupery điều khiển
đã rơi xuống biển theo phương thẳng đứng và với tốc độ rất lớn. Cùng với nhận
định đó, ngày 16/8/2008, sau hơn 60 năm im hơi lặng tiếng, một cựu phi công
người Đức 88 tuổi, tên gọi Horst Rippert đã bất ngờ lên tiếng thừa nhận chính
ông ta là người đã bắn hạ chiếc
lời
kể của cựu phi công này, vào ngày 31/7/1944, từ trên chiếc phi cơ ở ngoài
khơi Địa Trung Hải, ông ta phát hiện chiếc phi cơ lạ bay phía dưới và đã nổ
súng. Bị trúng đạn, chiếc phi cơ này đã rơi xuống biển và không có ai nhảy dù
ra cả. Ít ngày sau, viên phi công Đức đã vô cùng sửng sốt khi hay tin: Chiếc
phi cơ bị ông ta bắn hạ là của Saint - Exupery, tác giả những cuốn sách mà
ông ta rất hâm mộ. "Chính những tác phẩm của ông ấy đã tạo nguồn cảm
hứng lớn lao để những thanh niên như tôi trở thành phi công" phi cơ của
Exupery.
Hoàng Đức Huy
 |
|
No comments:
Post a Comment