THƠ NGUYỄN LƯƠNG NGỌC

Nguyễn Lương Ngọc (1958-2001) là người để lại nhiều ấn tượng mạnh trong giới văn nghệ Hà Nội. Người ta thường nhắc tới ông với chuyến đi bộ xuyên Việt mà ông cùng nhà văn Hoà Vang thực hiện, tới những cuộc tranh luận nảy lửa trong các buổi họp mặt bạn bè, song trên hết, Nguyễn Lương Ngọc được các bạn văn nghệ nhớ đến như một nhà thơ có cá tính mạnh mẽ và là một người dấn thân quyết liệt cho đổi mới thi ca. Thấm thoát thế là Nguyễn Lương Ngọcđã bay hơn mười năm rồi

Tìm gặp

Sau đường bay gắng gỏi không cùng
Anh đậu trên cành tầm xuân xanh biếc

Anh tới khi nào, tôi không được biết
Bí mật chuyến bay cánh giấu đi rồi
Còn lại màng tơ đẫm nắng
Và dòng kiến ngược xuôi

Sức bao nhiêu ở cuối cuộc đời
Đủ chống những con kiến đói
Trong giống chuồn chuồn, anh còn trẻ thôi
Hay đã ngả chiều mệt mỏi

Anh không thể cất mình lên nổi
Hay chọn đây làm chỗ gửi thân
Đàn kiến đến khi anh vừa khuất
Hay đang mơ chao lượn giữa trời

Tôi đã rón rén từng bước, nín thở
Mong giữ được một cơ thể biết bay
Nhưng chỉ gặp chút nỗi niềm ngọn gió
Mát mát đầu ngón tay.


Những cúc

Những cúc cúc đã nở
vàng vàng năm ngày rồi
chúng sẽ còn nở nữa
cả khi không còn ai

Đấy sắp xuân năm ngoái
mưa phùn thanh nữ mơ
ánh vàng thu
nhẹ tà áo
thiếu phụ lướt qua

Những cúc đã nở
vàng, năm ngày ư!

Đồng hồ vĩnh cửu

1.

Thắp đèn, bật quạt, vén màn, ngồi viết. Tôi thấy một sân khấu, mình vừa là tác giả, diễn viên diễn cương, vừa là người xem, vừa là chính tác phẩm và cuộc đời đang sinh ra nó. Cánh màn gió lất phất, nó đã lất phất, đang lất phất và sẽ lất phất, nói thế nào cũng đúng, cũng chính xác, vậy bỏ thì đi, nó lất phất.

*

Trên tường, trước mặt, có cái đồng hồ ba kim cứ giật giật chạy. Không rời mắt khỏi nó được, liền nhấc xuống, thì ra phía sau là một cửa sổ tròn. Sao lại tròn, không kính, không chớp, không gờ, then. Cửa sổ nhìn ra bể đêm hun hút trong trẻo. Mấy ngôi sao đang tắm, đang bơi, bao nhiêu đom đóm trong đám sao ấy?

Cũng không rời mắt được, một đứa trẻ giữa bể đang kêu cứu, sao nó giống mình thế, không nghe rõ tiếng kêu, muốn ra cứu mà không được. Cái đồng hồ đã nhấc xuống, không treo lên nữa, cửa đã mở cho thấy cửa. Ta không đóng lại nữa.


2.

Cái đồng hồ ba kim, kim giây là con, kim phút là bố, kim giờ là ông. Thế nào nhỉ, kim giờ là con, kim phút là bố, kim giây là ông!
Hai lần rồi, kim phút là bố. Bố là con của ông.
Vậy là cũng trong kim phút, kim giây và kim giờ thêm một lần sống
Cái đồng hồ đã nhấc xuống, đứa trẻ kia là thế nào, với mình.

*

Đấy, kêu cứu chán, giờ nó lại bơi, nghịch nước, làm như bể là một cái chậu. Nó toe toét cười.
Bố trẻ ơi, ông nhóc ơi!
Giờ nó ngồi, trang trọng, nghiêm nghị nhìn mình, nhìn xuyên qua mình. Bao nhiêu uy vũ ở một đứa trẻ.
Có cái gì đằng sau. Quay lại, lại một cửa sổ y như thế ngay chỗ mình tựa lưng. Nó vẫn đấy, lại toe toét cười, phô cái lợi hồng hồng. À, đã đôi mầm răng sữa.
Người ta trưởng thành làm sao nếu không có răng.
Đôi mầm răng sữa như hai cái mộng hoa.
Quê tôi ở làng Tòng Thái, huyện Ba Vì - chân núi Tản Viên có cái đầm, dân gọi đầm Long.
Đầm thiêng lắm, đồn truyền nhiều giải.
Đầm ấy sinh sông Tích, tôi tắm từ bé đến giờ.
Vốn đầm nhiều sen, mỗi mùa nở một cách. Là nói thế.


3.

Hoa sen nở không lựa chọn. Giữa đầm, hoa nở. Ven bờ, hoa nở, hái về nhà cắm vào lọ, hoa nở, và mang bày giữa người thích mặc cả, hoa vẫn nở.
Là hoa thì nở, dẫu biết nở là chết.
Khi hoa mãn khai, đẹp trọn vẹn, cũng là lúc cái chết hiển lộ, hay huyền lộ cũng vậy.
Thế gọi là sinh nở
Mẹ dạy, người ta là hoa đất
Đấy là câu vô thuỷ vô chung của các bài ca, các thi phẩm. Không đâu vắng nó cả.
Tôi thỉnh một tiếng chuông, kêu một tiếng chuông.
Bên chùa, sư nữ thở dài, người tính dậy tụng, lần tràng hạt, nghĩ thế nào lại thôi.
Nàng nằm, đầu nhớ tóc lênh láng quanh gối. Tóc là gì?

Đôi vú nàng nhớ đôi môi của đứa con, đôi môi của người tình. Người yêu nàng, nàng yêu người.
Sao chẳng bên nhau. Không. Đột ngột nàng thét lên: Anh!
Tự nhiên những ngón tay măng búp của nàng, đã bao ngày của chàng, âu yếm đôi vú mình.
Tên chữ là đôi nhũ hoa.
Một con mèo thò đầu qua cửa rồi lững thững bỏ đi. Nó trèo lên đầu hồi trai phòng, ngồi im phăng phắc.
Mẹ dạy, người ta là hoa đất.
Mèo dạy tôi cách rơi, và đứng lên, một bông sen nở. Ở Trung Hoa cổ, người ta xem mắt mèo đoán giờ.
Xa em, anh thường khi nhờ mắt em mà đi đứng.

Viết cho mình

Ai bắt anh chăm chút cái chết ngày mai
từ gói kẹo cho con hôm nay.

Con gái tôi
nó tiếc không có sống mũi cao của bố
nó tự hào cổ tay thanh giống mẹ

Con gái ơi!

Về thanh thản trong giấc ngủ
sau cơn mơ sợ hãi
quờ chân tìm mẹ
rồi chân mình lại tựa chân mình

Hình dung nụ cười con gái
tôi không còn ái ngại

Hôn lên đôi môi hồng của thần chết
và nghe nàng dấm dứt khóc
ta chẳng đến được nhau
trên môi anh còn giọt nước mắt của trẻ.

Lý do
Gửi Thiều

Chúng ta, tôi, anh, em và ít người, tìm mãi lý do
Lý do của đất, của bùn, lý do nước sông về biển và biển tan nát mà không tan nát được
Không, vâng, tìm lý do của các loài cây, các loài thú, các loài đá, địa y và nấm mốc, tìm lý do của máu, một loài máu tự cho là cao quý bởi thực không gì làm cho nó bẩn được nhưng có thể làm cho nó biến mất.
Cũng như ta chưa bao giờ sinh ra, trên đời.
Lý do của những con chuột tủi hổ với những chiếc răng cứ mọc không ngừng,
và của những hạt thóc lép như ngực một người đàn bà chờ chồng không dám sống vì phải sống và của những cánh buồm cứ phồng những miếng vá lên vì nỗi niềm kẻ khác
và những con cá tầng đáy, những cốc tách nơi miếu thờ bị quên lãng, những bình vôi nơi một gốc gạo hoa đỏ rụng cuối mùa cho trò chơi của trẻ con.

và những cặp tình nhân lao vào nhau như những con thú điên cuồng bởi biết mình đang lao vào cái chết như một khuôn mặt đẹp mê hồn làm tôi câm họng
và lý do của lưỡi khô trong miệng không cho một người tốt
nói lời từ giã cuộc đời lẽ ra tuyệt vời mà chỉ còn ngậm ngùi nỗi niềm của nước lọc
Và lý do của địa ngục trong lòng bàn tay mịn màng làm tôi nghẹn ngào
Lý do của đàn kiến bu quanh xác một con mèo không hỏi vì sao con mèo phải chết.
Các lý do quây quanh biến ta thành ngọn gió lạnh nhớt ngu ngốc kiêu hãnh và cuối cùng ẩn mình trong hang thiêng như cái tổ của con rắn nước, hay một kẻ giết người phải trốn chạy rồi thành Phật.
Bạn ơi, lẽ nào, và tôi đang thấy mẹ mỉm cười, cha mỉm cười khói thuốc ấm một buổi mai trộn vào sương ủ mặt trời đang hé mắt cẩn trọng xoãi mình trên biển.

Trong mồ hôi đầm đìa những bắp thịt của một ngư dân, một vận động viên bơi ếch đang về đích, một thôn nữ áo phin môi nẻ vì hanh nhấp lại vị cái hôn trộm đứa con cầu tự của người bạn gái. Và con gái tôi mỉm cười bao dung khi tôi nằm nũng, đầu gối lên đùi vợ đọc lại cuốn sách về chiến tranh, thiếu nó, mất nó, thật khó ăn nói với nhau.
Bi kịch, lý do, chúng ta đi trên con đường gió gào không thể nhận dạng nhưng nhất định là nhân dạng
Và anh yêu em vì không tìm ra lý do, vì không thể không yêu em và vì cuộc đời khốn nạn này thật đáng sống, thật tuyệt chẳng có lý do nào khác.
Lý do đất đã mang tôi, nước mang tôi, và tôi mang tất cả trên đường về, một tia sáng xanh nhói lên trong ngực, uốn lượn và ôm chặt lấy em. Trên đường về.

Cứu vớt
Gửi anh T.T.

Trẻ con cứu vớt tôi
thoát khỏi thông minh

Người già cứu vớt tôi
thoát khỏi độc ác

Người mẹ cứu vớt tôi
thoát nỗi kẻ khác

Người đàn ông cứu vớt tôi
khỏi những điều... thôi!

Lặng lẽ đi
lặng lẽ hát
lặng lẽ gầm thét

Gặm cuộc đời mình
trình cuộc đời
một cái cây đâm chồi
một tảng thịt tươi
cánh chim đã nghỉ ngơi
sau đường dài

Ai đi cùng tôi, được cứu vớt
Ai đi cùng ta, được chết
Em yêu, hãy hôn
rồi từng nén từng nén hương.


Liên bút từ sen Huế

1.

Sen nở như không biết người âu sầu
Hay sen cũng âu sầu mà người không biết
Cùng sắc trắng trong, cùng đượm hương từ
ngàn đời
Chỉ khác em lên tiếng mà ta lặng im


2.

Ta đã ở hơi lâu trong cõi bụi
Mừng thầm mắt còn thấy bụi, lại buồn thầm
Không được là trẻ con, cũng không hẳn là người lớn
Sen có hiểu ta yêu ngọc của lá xanh,
Nhưng em, em không, em bảo ta không thể còn là ngọc của lá xanh


3.

Hai bông sen dành cho em, một bông đã nở
lúc ban mai
Nhưng em không còn thấy bông nào vì giờ chúng đã úa tàn và không nhìn người nữa
Nhưng em, em có muốn nhìn anh như màu chiều muộn hừng bên hồ Tịnh Tâm
Dư quang sen còn thầm nhắc lời, anh yêu em

4.

Và cửa Ngọ Môn chiều hỏi anh
Cửa Thượng Tứ trưa hỏi anh
Cửa Hiển Nhơn sáng hỏi anh
Sen nở kia, sen nở kia, sao người còn u buồn
Thấy chăng ánh lê minh sen mang qua tháng năm
Trong mắt thiếu nữ dõi xa xăm


5.

Tôi giang tay và em bé xa lạ trở nên thân quen ùa vào tôi
rồi cười khúc khích, rồi quẫy ra và bơi quanh tôi như con cá chơi với đốm nắng trong ngần
Em bé ơi
Anh bông hoa nhỏ của mặt trời
Bay theo gió tình
Trong như giọt nước mắt em ứa ra khi vừa bơi vừa cười rồi sặc nước
Anh và em chúng ta sẽ bơi dọc ngang
xuôi ngược dòng Hương
Linh giang, Linh giang
Ba em bơi theo sau, vừa bơi vừa gọi

Hãy trở lại hãy trở lại
Con bơi cùng người ấy đi đâu
Người như đốm nắng nhảy múa
Sẽ ở lại trong ngực con khi mặt trời đi ngủ
Và em ơi
Anh sẽ ở trong ngực em, cùng em nép vào ngực chàng trai em yêu
Khi em nhìn sâu vào mắt chàng
Sẽ mắt anh nhức nhối dịu dàng
Một gương sen trong vòng tay của nhụy vàng.


6.

Buổi sáng chồm dậy, những bông sen vươn thẳng
Rũ những cánh trắng, từ bỏ cái đẹp của hôm qua
Để tới cái đẹp của hôm nay
Nhớ những bông sen của tuổi em
Không rõ chúng có được dáng vươn thẳng thanh thoát
Như những người bạn cùng tôi
Trên con đường vừa thẳng vừa cong
Tới những vương triều phế tích
Con đường vừa rộng vừa hẹp
Nhiều hoa nở nhiều hoa tàn
Vừa đi vừa chơi với trẻ con
Muốn quỳ xuống trước nụ cười của bé gái
bơi truồng nhìn ra tôi là cá

Muốn muốn
Nhìn người yêu và thiếp ngủ, mớ khóc ầm ĩ, âm thầm
Không khóc làm sao chịu nổi
Sông Hương, những con thuyền dài ngái ngủ giấc vét
Ta không còn được ngủ vì mặt trời chia ly đã đến, chìa những ngón tay tin cậy óng vàng
Những nhụy sen dặn dò ta, giọng đượm hy vọng
Người không thể nào đo được ân đức của ta
Tình yêu với những yếu ớt của tim người.

Huế 21/5/1993